“Pagare alla romana”, betalen op z’n Romeins.

Tijdens de lessen hebben we het vaak over uit eten gaan in Italië. Daar zijn we ook de uitdrukking “pagare alla romana” tegen gekomen. Maar waar komt die uitdrukking vandaan?

Vanavond gaan we met Italiaanse vrienden uit eten. Op het moment dat de rekening komt, stelt iemand voor om het snel te regelen door “pagare alla romana”: we delen het totaalbedrag door het aantal eters en dat bedrag wordt per persoon betaald. Dus men betaalt niet voor wat men individueel gegeten heeft. Men zegt “pagare alla romana”, maar ook “fare alla romana”.

Maar wat heeft deze uitdrukking met Rome of de Romeinen te maken? Men denkt dat er een link is met het woord “romanata”, op het platteland een hapje eten. De Romeinen hadden namelijk de gewoonte om op een mooie dag eropuit te trekken met vrienden, het liefst naar het platteland en daar een overvloedige maaltijd te gebruiken. In sommige woordenboeken wordt het woord “romanata”omschreven als “een Franse pique nique ofwel een maaltijd waarbij ieder een deel van de kosten op zich neemt”.

Een heel andere verklaring is de volgende: de uitdrukking “alla romana” zou afkomstig zijn van het woord voor contragewicht van een weegschaal. Dit gewicht heet een “romano” vanwege de vorm die lijkt op een granaatappel. Het arabische woord daarvoor is “rumman”. Het arabisch heeft grote invloed gehad op de Italiaanse taal. Dit contragewicht loopt langs een stang met een maatverdeling waaraan een schaal hangt waarop het te wegen product ligt. Op het punt dat er een evenwicht onstaat, weet je het gewicht hiervan. Dit evenwicht zou ook bereikt worden als de kosten van een maaltijd gelijkelijk verdeeld worden over de eters.