De getallensymboliek in de Divina Commedia. (3)

Zeg “Divina Commedia” en iedere Italiaan, jong of oud, weet waarover je het hebt. Misschien wordt er een zin of zelfs een heel vers uit het hoofd opgedreund. Dit enorme gedicht maakt deel uit van de Italiaanse cultuur en heeft veel invloed gehad op het huidige Italiaans. Daarom is het voor niet-Italianen leuk en nuttig om wat meer te weten over dit geschrift. Geschreven door Dante Alighieri in het eerste kwart van de 14^e eeuw behoort dit werk namelijk tot de belangrijkste meesterwerken van niet alleen Italië maar van de gehele wereldliteratuur.

Aanvankelijk heette het simpelweg Comedia of Commedia. Was het dan een heel grappig boek, vol met grappen en grollen? Nee, Dante gaf het de naam “comedia” (komedie) omdat het verhaal een goede afloop heeft, in tegenstelling tot een tragedie. De gebruikte taal is alledaags, ook stile comico genoemd, tegenover het verhevene tragico.
Boccaccio (1313-1375), die de werken van Dante bestudeerde en een groot bewonderaar van hem was, voegde in 1360 het woord “Divina” ofwel “goddelijk” aan de titel toe. Lange tijd werd de titel Divina Commedia titel niet gebruikt. Dat gebeurde namelijk pas in 1555.

Is het een roman? Nee, het is een gedicht. Een heel lang gedicht. Het bestaat namelijk uit drie delen, met de titel Inferno (Hel), Purgatorio (Louteringsberg of Vagevuur) en Paradiso (Paradijs). In de Middeleeuwen werd gebruikt gemaakt van de symbolische betekenis van getallen. Getallen staan voor de volmaaktheid van Gods schepping. Het getal 10 (en dus ook 100, 1000 etc. ) staat voor volmaaktheid. Het getal 3 staat voor de Drievuldigheid (volgens de christelijke opvatting bestaat God uit drie entiteiten nl. de Vader, de Zoon en de Heilige Geest). 33 verwijst dan weer naar de leeftijd van 33 jaar waarop Christus stierf.
De Divina Commedia bestaat uit 3 delen, die ieder 33 canti bevatten. Er is ook een inleidend canto dat het totaal van gezangen op 100 brengt. Ieder canto bestaat uit 100 terzinen. Een terzine bestaat uit 3 regels, ieder meestal van 11 lettergrepen, dus 33 lettergrepen in een terzine.  Een canto op zijn beurt bestaat uit ongeveer 1000 woorden, dus het totaal komt op meer dan 100.000 woorden.

Je ziet dus hoe Dante op virtuose wijze de getallen 3 en 10 toepast in de structuur van zijn Commedia.

Meer over Dante en zijn Goddelijke Komedie lees je binnenkort hier in de blog.