Dante beklimt de Louteringsberg (6)

In een eerder artikel hebben we al gezien dat de Hel een enorme krater vormt in de aarde, dichtbij de stad Jeruzalem. De grond die hierdoor opgestuwd is, vormt een berg aan de andere zijde van de aardbol. Deze berg heet Purgatorio, ofwel de Louteringsberg. Dante en Virgilius zijn via het lijf van Lucifer in een spelonk terecht gekomen, die hen naar deze andere kant van de aarde leidt, aan de voet van de berg. Op deze berg verblijven de zondaars die gelovig zijn én berouw hebben gehad over de zonde die ze begaan hebben. Zij zullen ooit vergeven worden, maar moeten eerst boeten voor hun zonden.

De Louteringsberg is dus het spiegelbeeld van de Hel en is ook op een zelfde manier opgebouwd. De berg bestaat uit negen terrassen (3×3, zie artikel over de getallen in de Divina Commedia), die naar boven toe smaller worden. Er zijn drie hoofdafdelingen. De twee onderste cirkels vormen het Voorvagevuur, dat bestaat uit een strand en een soort van entree. Hier wonen de zielen die op het laatste moment nog berouw kregen, maar ook de geëxcommuniceerden die berouw toonden en de zielen die vermoord zijn en dus niet op tijd absolutie kregen. Ook zijn hier edelen die op zich wel een goed leven leidden, maar te veel tijd hebben besteed aan wereldse zaken.

Dan komt Dante met Virgilius bij een poort die de toegang vormt tot de berg. Een engel met een vlammend zwaard tekent 7 letters P, van het woord peccato (zonde) op het voorhoofd van Dante. Deze tweede afdeling bestaat uit 7 cirkels waar de zielen van de zonden gezuiverd worden. Iedere verdieping staat voor één van de 7 hoofdzonden. De straffen zijn, net als in de hel, volgens het principe van de “contrappasso”, ofwel oog om oog tand om tand, die tegengesteld zijn aan hun zonden. Ook horen de zielen tijdens hun boetedoening vaak stemmen die positieve voorbeelden geven, zodat hun loutering sneller verloopt. De bewakers van de afdelingen zijn diverse engelen.

De 7 terrassen met de 7 hoofdzonden en bijbehorende straffen zijn;

1. Trots; de zielen gaan gebukt onder zware rotsen.
2. Afgunst: de zielen dwalen gekleed in een grauwe pij met ijzerdraad dichtgenaaide ogen
3. Toorn: de zielen zijn gehuld in een wolk van verstikkende rook
4. Traagheid: hier rennen de zielen constant hard in het rond
5. Hebzucht: de zielen zijn hier vastgebonden met hun gezicht naar de grond gekeerd
6. Vraatzucht: deze zielen zijn mager en lijden honger en dorst
7. Onkuisheid: de zielen worden gefolterd door verschroeiende vlammen

Op de top, de derde afdeling, bevindt zich het Aardse Paradijs. Hier bevinden zich ook de rivier de Lethe, die fouten doet vergeten, en de rivier Eunoë die herinnering geeft aan het goede. Dante ontmoet hier zijn geliefde Beatrice die hem zijn zonden vergeeft en laat drinken van het water van beide rivieren. Hierna zal zij de taak van Virgilius overnemen en Dante begeleiden naar het Paradijs.

Tijdens zijn klim over de Louteringsberg voelt Dante zich lichter naarmate ook híj meer van zonde bevrijd wordt. Bij iedere ommegang die hij aflegt, zal dan ook een P van zijn voorhoofd verdwijnen.
Wanneer een ziel boete gedaan heeft en in de hemel opgenomen wordt, schudt de berg als teken dat er weer een ziel gelouterd en is. De sfeer op de louteringsberg is positiever dan in de hel: ondanks de kwellingen die zij moeten ondergaan, weten de aanwezigen dat  er een eind komt aan de ellende en ze straks in de hemel terecht komen. De zielen in de hel hebben echter geen enkele hoop en en komen er nooit meer uit.

Op de bijbehorende illustratie (van eigen hand) zien jullie de indeling van de Louteringsberg.  Zijn jullie er klaar voor om volgende keer met Dante mee naar het Paradijs te gaan?